VVMIran Vereinigung zur Verteidigung der Menschenrechte im Iran e.V. Postfach 91 11 22 30431 Hannover Tel.: +49 511 44 04 84 Fax: +49 511 261 7376 Email: info@bashariyat.de www.bashariyat.de گزارش نقض حقوق پیروان ادیان در جمهوری اسلامی ایران شش ماهه اول سال ۱۳۸۶ جمع آوری و تنظیم: کمیته دفاع از حقوق پیروان ادیان 1 اکتبر 2007 از آن جائیکه انتخاب موارد نقض حقوق بشـر از میان رسانه های رسـمی و مورد تائید جمهوری اسلامی صورت گرفته ، این مجموعه تنها بازگوی بخش ناچیزی از رویدادهایی است که حقوق انسانی در خصوص عقیده و باورهای دینی مردم در آن توسـط حکومت نادیده انگاشـته شـده اسـت. مقدمـه : آنچه که پیش رو دارید گزینشی است ازمیان گزارشات نقض حقوق بشر که ماهیانه از سوی فعالین ایرانی دفاع از حقوق بشر در اروپا و آمریکای شـمالی منتشـر می گردد.این گزینش در محدوده ماده 18 اعلامیه جهانی حقوق بشر بوده و شامل موارد نقض آزادی عقیده پیروان ادیان ، مذاهب و گروه های اعتقادی مختلف در کشور ایران می باشد . از آن جائیکه انتخاب موارد نقض حقوق بشـر از میان رسانه های رسـمی و مورد تائید جمهوری اسلامی صورت گرفته ، این مجموعه تنها بازگوی بخش ناچیزی از رویدادهایی است که حقوق انسانی در خصوص عقیده و باورهای دینی مردم در آن توسـط حکومت نادیده انگاشـته شـده اسـت . آمار این گزارش به دو شکل متفاوت ارائه شده است . در بخش اول اطلاعات بر مبنای نوع جرمی که افراد به آن متهم شده اند گردآوری شده است. در بخش دوم آمار انواع مجازاتهایی را که بر اساس جرائم برشمرده شده در بخش اول ، از سوی مرجع قضایی حکومتی اعمال شده است را ارائه کرده ایم . برای اینکه ارتباط موضوعی مواردی را که دراین گزارش درج کرده ایم با نقض حقوق پیروان ادیان، مذاهب و اعتقادات گوناگون هر چـه بیشـتر روشـن نماییم توضیحات زیر را ضرورتا" ارائه میکنیم : 1 . ما معتقدیم که اعطای تقـدس الهی به یک نظام حکومتی و مسـئولین گرداننده آن ، خود بعنوان اصـلی ترین عامل نقض حقوق انسـانهای خدا باور است. چرا که این تقـدس بطور بدیهی در قالب فقط یک ایدئولوژی خاص تعریف میشود و در نتیجـه نمیتواند مورد باور و تاییـد پیروان بسیاری از ادیان ، مذاهب و اعتقادات از نوع دیگر قرار گیرد. بدین ترتیـب هر گونه نقـد عملکرد نظام حاکم یا تقاضای اعمال هرگونه اصـلاحاتی در روشـهای اداره کشور به مثابه مخالفت با یک پدیده قـدسـی و الهی تلقی شـده و جرم محسـوب میشـود . بدین ترتیب با مقدس شمردن نظام حکومتی ، این ابزارهای ابتدایی موجود در یک سیستم دموکراتیک ، یعنی انجام هرگونه نقد و اصلاحات از جامعه سلب میگردد. اهمیت این قضیه آنجا آشکار میشود که بدانیم این ابزارها از الزامات غیر قابل انکار یک جامعه برای پیشـبرد و بهبود امور دنیایی آن است و کاملا" مستقل از سرنوشت آخرت انسانهاست. پدید آوردن فضای نقد و نظارت در سطح عام یک جامعه و جلوگیری از تداخل روش اداره یک حکومت با اعتقادات شخصی آحاد جامعه و کاهش سطح وابستگی امنیت فردی مردم و ملی کشور به این نوع اعتقادات ، نشانگر توانایی یک سیستم در اداره امور مربوط به آن میباشد. بهمین دلیل ما گزارش انواع برخوردهای قضـایی با دگر اندیشان به بهانه ارتکاب جرمهایی نظیرتوهین به نظام مقدس ، تبلیغ علیه نظام، توهین به خمینی وخامنه ای ورفسنجانی و مصـباح یزدی و سایر مسئولین نظام را در این مجموعه لحاظ کردیم که متاسفانه از لحاظ آماری دراین گزارش دارای رتبه اول میباشد . 2 . ایجاد حرمـت و برتـری قانونی برای طـبقـه ای از آحاد جامعه که معتقد به یک ایدئولوژی خـاص هستند ( بطور ویژه در ایران به روحانیون مسـلمان شـیعه 12 امامی اصولی ) آشکارا اعمال یک تبعیض نسـبت به تمامی کسـانی اسـت که بهر دلیلی اعتقادی به باورهای فوق ندارند. این شیوه برخورد قانون یعنی پشتیبانی از یک طبقه اجتماعی خاص تجربه ای بسیار کهنه برای جوامع متمدن امروزی است که اصرار ورزیدن به اعمال آن تنها میتواند نشانه بی درایتی و یا سوء نیت گردانندگان حکومت ایران باشد . نمونه جرائمی مانند خدشه دار نمودن شأن طلاب ، توهین به افرادی که حرمت شرعی دارند را که توسط قوه قضائیه ایران با آن برخورد میشود میتوان از این دسـت شمرد. ذکر این توضیح ضروری است که مجریان قانون در اعمال برخورد ، چنین حرمتـی را بهیچ وجه برای افراد همتراز در سـایر ادیان و مذاهب و اعتقادات قائل نیستند. ( البته این را صرفا" از باب آشکار کردن اهداف نادرست قانون گذار بیان میکنیم و گرنه اعتقاد نداریم که اگر چنین امتیازی برای سایر ادیان قائل میشدند مشکل بر طرف میشد ) 3 . در نظر گرفتن مجازاتهای سنگین و غیر متناسب با جرم در قانون نظیر ارتداد ، عدم باور به خداوند و ... برای افرادی که ضمن برخورداری ازبلوغ فکری تمایل به گزینش و اختیار کردن دین ، مذهب و ایدئولوژی خاص مغایر با دین رسـمی کشـور را داشـته و یا قصـد تبلیغ آن اندیشـه خاص را دارند، نقض صـریح ماده 18 اعلامیه جهانی حقوق بشـر میباشـد و طبیعتا" چنین مواردی را در این گزارش درج کرده ایم . 4 . تعریف نوع ویژه ای ازمجازاتهای غیر انسـانی در برابر ارتکاب اعمالی خاص که صـرفا" اقتباسـی از متون یک ایدئولوژی الهی میباشـد و درج آنها در مفاد قوانین اسـاسی ، جزائی و مدنی کشور ، عملا" موجب اعمال محدودیتهای اجتماعی و فردی فراوانی برای پیروان سـایر ادیان ، مذاهب و مکاتب فکری بوده و در نتیجه نقض مواد بسـیاری از اعلامیه جهانی حقوق بشـر به حسـاب میآید. احکام شـلاق و تازیانه ، سـنگسـار ، قطع اعضای بدن ، انواع قصـاص و اعـدام در برابر ارتکاب جرائمی مانند سرقت ، مشـروب خواری ، شرکت در مراسم میهمانی ، رقص یا روابط جنسـی و ... نمونه ای از این موارد بشـمار میروند . 5 . در بسـیاری از موارد انسـانها در جامعه ایران در برابر ارتکاب اعمالی مورد مجازات قرار گرفته اند که در اصـالت مبنای آن جرم تردیدهای اسـاسی وجود داشـته و صـرفا" تلقی انحصـاری قانونگذار از برخی باورهای سـنتی و ایدئولوژیک موجب تعریف آن بعنوان یک جرم بوده اسـت. حجاب ، روابط بین زن و مرد و نیز سوءاستفاده از اصطلاحات مبهمی چون عفت عمومی شـاید از بهترین نمونه هایی باشنـد که در این رابطه میتوان به آن اشـاره نمود و مورد استناد قانون برای اعمال مجازات هستند. از دو منظر این نمونه ها شـکل بارزی از نقض حقوق بشـر میباشنـد : - اول آن که قالب تعریف این جرم بهیچ وجه دارای مرز مشـخصی نیسـت لذا در بسـیاری موارد اگر حتی اکثریت جامعه هم همسـو با باورهای دینی طبقه قانونگذار باشـند از گزند مجازات در امان نیسـتند . - دوم آن که با اعمال سلیقه ای مجازات برای چنین جرائمی ، طیف وسـیعی از انسـانهایی که در چهارچوب اعتقادی شان این موارد از مظاهر جرم بشمارنمیرود را یا از دایره فعالیتهای اجتماعی خارج کرده یا آنها را کاملا" محدود میسـازد و در نهایت جامعه و فرد را از برقراری یک رابطه مولد و سازنده متقابل محروم میکند . 6 . تبلیغ دین ، ایدئولوژی یا اعتقادی مغایر با اعتقاد حاکمان نیز از جمله جرائمی است که دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ، از همان ابتدای پا گرفتن نظام ، با شدت فراوان با آن برخورد نموده است. چگونه است در حاکمیتی که سرمایه ملی و بودجه کشور و بسیاری از امکانات دولتی ( که ظاهرا" میبایست در جهت خدمت رسانی به مردم بکارگرفته شوند ) در آن در سطحی بسیار گسترده به مصرف تبلیغ ایدئولوژی مورد باورحکومت میرسد ، افراد دگراندیش و یا باورمند به سایر ادیان حتی با صرف هزینه شخصی در صورت اجرای عمومی مراسم یا اشاعه افکار مورد باور خود در سطح عام با شدیدترین برخوردها مواجه میشوند ، نتایج ناخوشایند این رویه انزوای بخش قابل توجهی از پیکره اجتماع است که هزینه های آن را نه تنها حاضرین بلکه وارثین آینده این مرز و بوم تا سالیان دراز به اجبار خواهند پرداخت. ترور رهبران و اندیشمندان ایرانی پیرو آیین زرتشت در خارج از کشور ، محرومیت از تحصیلات دانشگاهی هموطنان بهایی ، رو آوردن ایمانداران بسیاری از گرایشات آیین مسیحی در ایران به عبادت در محفلهای خصوصی و کلیساهای خانگی ، جلوگیری از برگزاری و سرکوب نظامی مراسم عمومی دراویش گنابادی در شهر قم ، توقیف اموال و اعمال انواع فشارهای غیرقانونی برهموطنان یهودی و مهاجرت وسیع بسیاری از این هموطنان به خارج از کشور معدودی از فجایع و خسارات ناشی از عملکرد حاکمین فعلی است . آنچه که به اختصـارطی موارد فوق بیان شـد صـرفا" اشاره ای کوتاه بوده تا ذهن مخاطب محترم را در مواجهه با آمار این گزارش تا حدودی آشنا سـازد و اعتقاد راسـخ داریم که بررسـی کارشـناسی وسـیع و همه جانبه ای لازم اسـت تا بتوان به شـناخت کاملی از عوامل قانونی و یا عرفی رایج در جامعه ایران که موجبات خدشـه دار نمودن شـان انسـانی آحاد مختلف مردم را پدید آورده اند ، دسـت یافت . اما در عین حال تردیدی نیست که تجربه حاکمیت 30 ساله اسلامی فعلی در ایران ، یک تجربه شکست خورده است. از هر منظری که به ارزیابی عملکرد این نظام ( با همه تغییرفرمهایی که تصادفا" یا به اجبار دچار آن شد ) بنشینی ، هیچ دستاورد ارزشمندی را نمیتوان یافت. بلکه برعکس مشکلات عمیقی را در تمامی زمینه های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی برای کشور ببار آورده که آن را میتوان یک فاجعه تاریخی تلقی نمود. در حال حاضرعدم کارآیی و به تعبیر بهتر شکسـت کامل روش برخوردی ایدئولوژیک جمهوری اسـلامی در ایجاد تحولی مثبت و متعالی در جامعه ایران حتی دردستیابی به سطح اخلاقیات مورد نظر ایدئولوژی فوق ( فرضی که در آن تردیدهای اساسی وجود دارد) بر عموم آگاهان آشکار است.تلاش ما در کمیته دفاع از حقوق پیروان ادیان افزایش و گسترش سطح این آگاهی در میان طبقات مختلف مردم است . در پایان آرزومندی اعضای این کمیته را برای دستیابی به جامعه و حکومتی در ایران بیان میداریم که سـرنوشـت این دنیای انسـانها در آن به دسـتان شـایستگان سـپرده شـود و رسـتگاری اخروی تمامی انسـانها نیز به اختیار خود و خداوند باشـد و بس . جدول مقایسه ای نقض حقوق پیروان ادیان به تفکیک موضوع و ماه ( در 6 ماهه اول 1386 ) احکام صادره شهریور مرداد تیر خرداد اردیبهشت فروردین موضوع 39 37 34 21 26 11 اعدام 55 21 45 17 20 14 محکوم به اعدام - - 1 - - - سنگسار - - 9 2 - - محکوم به سنگسار 75 3 21 8 14 12 محاکمه و بازجوئی 8 8691 14 - 145 9 احضار به دادگاه 6 7 12 5 7 8 حبس و زندان 37 - 9613 5164 17097 1 بازداشت و دستگیری 9 1 4 3 1 1 توقیف اموال و یا جریمه نقدی - 1 3 - 5 - شلاق 4 - - - 3 - قطع اعضای بدن - - 1 2 4 - توقیف نشریه - - - - 1 - لغو جلاسات سخنرانی - 977000 648501 2199 5546 - تذکر شفاهی برای بد حجابی 1 3 - 13 - - اخراج و یا تعلیق از کار - 1849 25199 - - - اخذ تعهد کتبی برای بد حجابی جدول مقایسه ای نقض حقوق پیروان ادیان به تفکیک موضوع و ماه ( در 6 ماهه اول 1386 ) جرائم انتسابی شهریور مرداد تیر خرداد اردیبهشت فروردین موضوع 4 1 3 2 3 2 انتشار مطالب و یا تصاویر خلاف عفت عمومی 8 19 33 22 13 7 تبلیغ علیه نظام مقدس و توهین به مسئولان - 1 4 - - 1 هتک حرمت روحانیت و شان طلاب 1 - 3 - 3 - توهین به مقدسات 40 325 138 2 579 8 زنا ، شرب خمر ، رقص .... - 1 2 2 1 3 تبلیغات دینی و عقیدتی 17 8 2 3 - 2 مفسد و محارب 19 - - - 29 17 اقدام علیه امنیت ملی 47 980975 547732 2609 208120 - پوشش نامناسب و بدحجابی 11 4396 3178 4800 - - اراذل و اوباش جدول مقایسه ای نقض حقوق پیروان ادیان در 6 ماهه اول 1385 – 1386 عناوین جرائم انتسابی 6 ماهه اول 1386 6 ماهه اول 1385 عناوین جرائم انتسابی 15 13 انتشار مطالب و یا تصاویر خلاف عفت عمومی 102 53 تبلیغ علیه نظام مقدس و توهین به مسئولان 6 2 هتک حرمت روحانیت و شان طلاب 7 8 توهین به مقدسات 1092 8 زنا ، شرب خمر ، رقص .... 49 29 تبلیغات دینی و عقیدتی 32 18 مفسد و محارب 981022 63968 اقدام علیه امنیت ملی 65 - پوشش نامناسب و بدحجابی 12385 - اراذل و اوباش عناوین احکام صادره 6 ماهه اول 1386 6 ماهه اول 1385 عناوین احکام صادره 168 10 · اعدام 150 13 · محکوم به اعدام 1 4 سنگسار 11 - محکوم به سنگسار 133 46 محاکمه و بازجوئی 8867 16 احضار به دادگاه 45 26 حبس و زندان 31912 133 بازداشت و دستگیری 19 10 توقیف اموال و یا جریمه نقدی 9 107 شلاق 7 - قطع اعضای بدن 7 5 توقیف نشریه 1 4 لغو جلاسات سخنرانی 977000 63968 تذکر شفاهی برای بد حجابی 17 12 اخراج و یا تعلیق از کار 27048 - اخذ تعهد کتبی برای بد حجابی · در اعدام های 6 ماهه اول 1386 تعداد 2 مورد زیر 18 سال می باشد. · در محکومین به اعدام 6 ماهه اول 1386 تعداد 2 مورد زیر 18 سال می باشد. كانون دفاع از حقوق بشر ايران – آلمان كميته دفاع از حقوق پيروان اديان مهر ماه 1386